Moeilijk hip en kapitalistisch.

Leuk van weer-in-Europa: overal knappe mannen. Vind ik dan. Minder leuk: iedereen is zo moeilijk hip. Nu loop ik wat dat betreft altijd een beetje achter de feiten aan (zo appte ik mijn nichtje een dag voordat ik weer in Nederland aan zou komen om te vragen of het nog oké is om de pijpen van je skinny op te rollen, want ze wees me er op Koningsdag op dat ik dat eigenlijk wel moest doen), maar het valt hier toch meer op dan op een aardappelveld in Burundi.

Een van de grootste misverstanden over ‘werken in Afrika’, overigens, is dat het daar niet uitmaakt hoe je eruit ziet. Fout. Burundezen hechten waarde aan hun verschijning, zien er voor belangrijke afspraken tip-top uit (ook al heb je maar één kleren). Ik zal wel nooit begrijpen hoe ze het voor elkaar krijgen er zo goed uit te zien, gezien de hitte, het stof, het opgefrommeld zitten in een bus, het niet hebben van een wasmachine… etcetera. Mijn shirts kreuken binnen een halfuur, ik stap doorgaans in iets smerigs, mijn make-up vlekt bijzonder snel vanwege de hitte, mijn haar hangt futloos langs mijn hoofd en ik zweet me een ongeluk. Dan helpt het dus niet als je je flodderbroek met shirtje uit 2004 aan hebt, gecombineerd met een paar stoffige gympen of (oh gruwel) teenslippers.

Goed, ik heb er de afgelopen maanden dan misschien representatief uitgezien (of in elk geval soms, als het moest), dat wil niet zeggen dat het hip was. In Burundi heb je overigens ook hip, expat-hip. Dat uit zich met name in vervoersmiddelen: als je écht heel gaaf bent rijd je rond in een oude Minerva uit België, onder voornamelijk meisjes is het hip om je op een brommertje te verplaatsen. Je ziet wel eens een witkop achterop een motor-taxi, die is dan (afhankelijk van de coolheid van de persoon in kwestie) hip of gewoon gestoord, maar in elk geval lekker grassroots bezig. Bij terugkomst kwam ik erachter dat bootschoenen (à la Sperry, Sebago) in Nederland ook een hitje zijn geweest. Ook, want je kunt de nep-variant in Bujumbura kopen en Burundezen zijn er dol op.

Qua kleding valt het allemaal nogal mee, die hipheid. Of hippe mensen komen gewoon niet naar Burundi, dat kan natuurlijk ook. En dan zit je in Amsterdam Noord (dat wordt heel hip, vertelt mijn FB Newsfeed me) wat te drinken in een simpele spijkerbroek met allstars en een zwart shirtje en een hema zonnebril op een terras dat zo hip is dat het bijna onmogelijk is om iets te bestellen. Ook omdat de serveersters niet echt te onderscheiden zijn van alle andere hippe mensen. Die er overigens allemaal hetzelfde uitzien, want zo gaat dat met trends en hipheid.

Dat voelt dus gek, daar ineens weer tussen lopen. Een beetje sneu, alsof je een vertraging van een paar jaar hebt opgelopen. Toch, als er iets niet duurzaam is, is het wel hip-zijn (omdat het zo snel verandert) en dingen die niet duurzaam zijn, zijn enorm onhandig als je op drie verschillende plaatsen woont en je veel verplaatst. Het fleece-vest lijkt bijna een oplossing. Dat combineert dan weer slecht met bovengenoemde knappe mannen, dus geen zorgen – maar ik moet duidelijk iets nieuws inslaan. Al was het maar omdat mijn zomercollectie in Burundi ligt, mijn wintercollectie in Durham en alle oude zooi in Nederland. Sowieso loop je een beetje achter na een paar maanden weg. Welke muziek is er nu, welke films heb ik gemist, welke documentaires moet ik echt nog terugkijken? Waar zijn de feestjes, wie zijn er cool? En dan zijn er nog de te lezen boeken, concerten waar je heen moet, exposities die je moet bekijken. Hartstikke leuk en intellectueel, maar ik heb eigenlijk geen tijd om me er teveel mee bezig te houden. Maar hippe mensen hebben toch ook allemaal een baan – hoe doen ze dat?

Terwijl ik lees over drie Italiaanse nonnen die vermoord zijn in Burundi, en net een zorgelijk mailtje heb ontvangen van een andere vriend uit dezelfde regio, staat in tabblad drie de webshop van de Bijenkorf open. Ik heb namelijk bruine veterschoenen nodig, want het paar dat ik nu heb zit stiekem niet lekker, ik krijg er blaren van. Bovendien kan ik die ook gewoon meenemen naar Burundi, dus het is heus geen luxe-aankoop. En ze zijn hip, denk ik, of in elk geval in de mode, want de Bijenkorf heeft heel veel verschillende. En een hele hippe vriendin van me droeg ze zes jaar geleden al.

Een dag later. Ik heb er nooit vreselijk veel last van gehad, maar nu wel: leven in Nederland draait om meer, meer, kopen kopen kopen. Afgelopen zondag liep ik door Den Haag naar het station, koopzondag. Allemaal mensen met (bijna) allemaal slechts één doel: kopen. Dat is natuurlijk het hele idee van de binnenstad en winkels, ik begrijp het. Maar ineens staat het me tegen. Ik bladerde wat reclamefolders door en kreeg er letterlijk hoofdpijn van (hoewel dat ook kan komen doordat ik altijd het idee heb dat er iemand naar me aan het schreeuwen is als ik de folders van de Mediamarkt en de Kijkshop doorkijk). Ohja, daarom mieterde ik ze altijd meteen weg (de bezorger begreep duidelijk de NEE NEE sticker op de brievenbus niet).

En misschien maakt het me nu ook wel een beetje bang, het mantra kopen kopen hebben hebben, in een tijd waarin ik begin te vrezen dat dat gewoon niet meer kán. Dat dat systeem op klappen staat, dat we massaal geld uitgeven dat we eigenlijk niet hebben, of duurzamer zouden moeten investeren. Je zou bijna blij worden dat je niks verdient.

Ik schrijf dit terwijl ik vanmorgen nog een door een Bangladeshi in elkaar genaaid H&M shirtje heb gekocht. Ja, dat is hartstikke hypocriet en ja, daarmee draag ik bij aan ‘het systeem’ (en het is ook nog eens ontzettend on-hip, want hij is gewoon saai zwart). Bovendien is mijn telefoon kapot gegaan dus moet ik die laten maken (hoewel het bijna goedkoper is, in elk geval relatief, een nieuwe te kopen), mijn externe harde schijf idem dito en mijn laptop begint ook aan vervanging toe te raken. Hebben hebben kopen kopen – maar dit heb ik toch echt nódig?

Voor het eerst wil ik oprecht terug naar Burundi omdat het daar voelt alsof ik me niet om ‘het systeem’ druk hoef te maken. Omdat ik daar bezig kan zijn met andermans problemen, niet de mijne, niet die van ‘mijn’ deel van de wereld (alsof dat anno 2014 nog goed van elkaar te scheiden valt). Het zal wel weer vervagen, maar ik draag nog een continu schuldgevoel met me mee, als ik naar de kapper ga en een bedrag afreken waarvoor je vier kinderen een jaar naar school kunt sturen (en dan is het ook nog eens niet bijzonder geknipt. Gebakken lucht heet dat). Volgens Peter Singer (‘The life you can save’) is iedereen verplicht, de titel zegt het al, levens te redden. Filantroop zijn en alles komt goed. Was het maar zo simpel.

Advertisement